Choć już trochę archaiczna, ale nadal obowiązująca.
Autor: Arlene H. Rinaldi, Florida Atlantic University, wrzesień 1992.
Tłumaczenie: Krzysztof Snopek, Wydział Elektryczny Politechniki Gdańskiej, grudzień 1993.
WSKAZÓWKI DLA UŻYTKOWNIKÓW I ZASADY ETYKIETY
WSTĘP
Motywacją do powstania tego tekstu była potrzeba opracowania jednolitych wskazówek dla wszystkich protokołów INTERNET’u, które pozwoliłyby użytkownikom (z Uniwersytetu Floryda) wykorzystywać wszystkie potencjalne zasoby INTERNET’u, zapewniając jednocześnie pełną ich (użytkowników) odpowiedzialność za sposób dostępu i transmisji informacji poprzez sieć INTERNET. Zakładamy, że czytający jest w pewnym stopniu zaznajomiony z terminologią i protokołami, do których odwołujemy się w tym opracowaniu. Zezwala się na powielanie i rozpowszechnianie tego dokumentu, pod warunkiem że tekst pozostanie nienaruszony. W sprawach uzupełnień, komentarzy, sugestii itp. prosimy nadsyłać pocztę (E-mail) na adres: rinaldi@acc.fau.edu
WPROWADZENIE
Sprawą o podstawowym znaczeniu dla każdego użytkownika sieci jest, aby zdawał on sobie sprawę ze swej odpowiedzialności za dost?p do rozległych zasobów INTERNET’u: usług, komputerów, systemów i ludzi. Użytkownik ponosi ostateczną dpowiedzialność za swoje działania przy dostępie do usług sieciowych. INTERNET nie jest pojedynczą siecią; jest to raczej zbiór tysięcy pojedynczych sieci, którym umożliwiono wymianę informacji pomiędzy sobą. Informacja wysyłana do INTERNET’u może w rzeczywistości wędrować poprzez wiele róźnych sieci zanim dotrze do miejsca przeznaczenia. Dlatego użytkownicy pracujący w INTERNET’cie muszą być świadomi obciążenia, jakie wnoszą do innych współpracujących sieci. Jako użytkownik sieci lokalnej otrzymujesz zezwolenie na dostęp do innych sieci (i/lub systemów komputerowych w nich pracujących).
Każda sieć i system mają własny zestaw reguł, zwyczajów i procedur. Działania, które są rutynowo dozwolone w jednej sieci/systemie, mogą być kontrolowane lub nawet zabronione w innej.
Użytkownik jest odpowiedzialny za przestrzeganie tych lokalnych reguł.
Pamiętaj: fakt, że użytkownik „może” wykonać jakieś konkretne działanie nie oznacza jeszcze, że „powinien” je wykonać. Używanie sieci jest PRZYWILEJEM, a nie UPRAWNIENIEM; przywilejem, który może być w każdej chwili czasowo odebrany za jego nadużywanie.
Przykładami takiego nadużywania mogą być:
– umieszczanie w systemie nielegalnych informacji,
– używanie obelżywego lub budzącego inne zastrzeżenia języka w przesyłanych wiadomościach (zarówno publicznych jak i prywatnych),
– nadawanie wiadomości, które mogą spowodować utratę wyników pracy u odbiorców, wysyłanie tzw. „listów łańcuszkowych”, „broadcast’ów” i innego „spam’u”,
– oraz wszelkie inne działania, które mogą spowodować „przepełnienie” sieci lub w inny sposób zakłócać pracę innych użytkowników.
W szczególnych wypadkach może nastąpić odebranie przywileju pracy w sieci NA STAŁE, będące wynikiem akcji dyscyplinarnych, podejmowanych przez specjalną komisję, powołaną do badania przypadków nadużyć w sieci.
POCZTA ELEKTRONICZNA I PLIKI
ODPOWIEDZIALNOŚĆ UŻYTKOWNIKA
Użytkownik odpowiada za zawartość i utrzymywanie w porządku swojej elektronicznej skrzynki pocztowej:
Kontroluj pocztę codziennie i utrzymuj się w wyznaczonym Ci limicie miejsca na dysku.
Usuwaj niezwłocznie niepotrzebne przesyłki, ponieważ zajmują one miejsce na dysku.
Utrzymuj w swojej skrzynce tylko naprawdę niezbędne przesyłki.
Przesyłki można kopiować do zbioru, a następnie na dysk lokalny Twojego komputera lub dyskietkę, do późniejszego wykorzystania.
Nigdy nie zakładaj, że Twoja poczta może być odczytana tylko przez Ciebie; inni mogą być też w stanie odczytać Twoją przesyłkę. Nigdy nie wysyłaj i nie przechowuj niczego, czego nie chciałbyś zobaczyć np. w dzienniku wieczornym.
Użytkownik jest też odpowiedzialny za zawartość i utrzymywanie w porządku swojego katalogu (home directory) na dysku serwera:
Utrzymuj zawartość katalogu na poziomie niezbędnego minimum. Pliki powinny być kopiowane na dysk lokalny Twojego komputera lub na dyskietki. Rutynowo i często kontroluj, czy Twój komputer/dyskietki nie został zawirusowany, szczególnie po transmisji plików z innych systemów, aby zapobiec rozprzestrzenianiu się wirusów.
Twoje pliki mogą być dostępne dla osób posiadających wyższe uprawnienia systemowe, tak więc nie przechowuj niczego prywatnego w Twoim katalogu.
TELNET
Wiele us?ug dost?pnych poprzez TELNET posiada pliki z dokumentacj?, dost?pne on-line lub przez FTP. ?ci?gnij te pliki i zapoznaj si? z nimi, zamiast blokowa? ??cza podczas d?ugotrwa?ych pr�b „nauczenia si?” nowego systemu.
Pami?taj o innych u?ytkownikach, kt�rzy chc? korzysta? z danej us?ugi; jej operator mo?e Ci w ostateczno?ci zabroni? do niej dost?pu. B?d? przy??czony do innego systemu tylko na czas niezb?dny dla uzyskania ??danej informacji, a potem od??cz si? bez zw?oki.
Uzyskane informacje powiniene? skopiowa? na sw�j lokalny komputer lub na dyskietki (nie przetrzymuj ich na serwerze).
ANONYMOUS FTP (protokół przesyłania plików)
U?ytkownicy powinni podawa? jako PASSWORD sw�j adres poczty elektronicznej (E-mail); operator serwera FTP mo?e w�wczas w razie potrzeby ?ledzi? poziom u?ytkowania FTP. Je?eli w�j adres E-mail powoduje b??dy, podaj GUEST w odpowiedzi na nast?pny „password prompt”.
Staraj si? wykonywa? transmisje du?ych plik�w (ponad 1 Mb) po godzinach pracy, a w przypadku odleg?ych serwer�w – w p�?nych godzinach wieczornych.
Stosuj si? do ogranicze? czasowych wymaganych przez serwery FTP. My?l w kategoriach czasu lokalnego na serwerze, z kt�rym si? po??czy?e?, a nie Twojego czasu lokalnego.
Kopiuj uzyskane pliki na Tw�j komputer lokalny lub dyskietki, aby utrzyma? si? w wyznaczonym limicie Twojego katalogu na serwerze.
Je?li korzystasz z us?ug ARCHIE, r�b to w miar? mo?liwo?ci za pomoc? poczty elektronicznej, a nie on-line.
Kopiuj?c programy u?ytkownik jest odpowiedzialny za sprawdzenie i przestrzeganie warunk�w licencji i praw „copyright”. Je?eli program jest Ci przydatny w u?ytkowaniu, op?a? (je?eli jest wymagana) autorowi op?at? rejestracyjn?. Je?eli masz jakie? w?tpliwo?ci, nie kopiuj programu; by?o wiele przypadk�w gdy oprogramowanie chronione przez „copyright” znalaz?o si? w archiwach FTP. Dodatkowych informacji (support) co do skopiowanych program�w ??daj od autora danej aplikacji. Usuwaj niepotrzebne programy z Twojego systemu.
KOMUNIKACJA ELEKTRONICZNA (E-mail, grupy LISTSERV, Usenet, Mailing lists)
Nadawaj przesy?ki kr�tkie i na temat.
W jednej przesy?ce koncentruj si? na jednym temacie. >br> B?d? profesjonalny i ostro?ny w tym, co m�wisz o innych. (Przesy?ki E-mail ?atwo jest rozpowszechnia? ! ).
Cytuj zawsze ?r�d?a, referencje itp.
Pisz kr�tkimi liniami, unikaj znak�w steruj?cych.
Przestrzegaj „drogi s?u?bowej” w korespondencji z administratorami sieci/us?ug. Np. nie przesy?aj za?ale? na dzia?anie poczty bezpo?rednio na „top” tylko dlatego ?e potrafisz to zrobi? poprzez E-mail.
Nie u?ywaj sieci akademickich do cel�w handlowych i prywatnych.
W stopce przesy?ki pocztowej za??czaj swoje dane (signature). Powinny one zawiera?: imi?, nazwisko, stanowisko, kom�rk? organizacyjn?, adres E-mail i by? nie d?u?sze ni? 4 linie.
Dodatkowo mo?na poda? adres pocztowy i nr telefonu.
Pisz du?ymi literami tylko, aby podkre?li? wa?ny punkt lub wyr�?ni? tytu?/nag?�wek.
S?owa mo?na te? wyr�?ni? ujmuj?c je w *gwiazdki*. B?d? staranny i ostro?ny przekazuj?c (forwarding) poczt? na adresy grupowe i listy dystrybucyjne. Zaleca si? poda? ?r�d?o dokumentu oraz instrukcj?, jak otrzyma? kopi?.
Za szczeg�lnie niegrzeczne uwa?a si? rozpowszechnianie prywatnej poczty przez „mailing lists” lub Usenet bez zezwolenia autora.
B?d? ostro?ny pisz?c z humorem lub sarkazmem. Bez osobistego kontaktu Tw�j ?art mo?e by? odebrany jako z?o?liwa krytyka.
Przestrzegaj warunk�w licencji i copyright’u.
Cytuj?c inne osoby, wytnij wszystko, co nie dotyczy bezpo?rednio problemu. Za??czenie ca?ego artyku?u na pewno znudzi czytaj?cych.
U?ywaj w miar? mo?liwo?ci skr�t�w.
LISTSERV, GRUPY DYSKUSYJNE
Na niekt�rych listach panuje ma?y ruch, inne mog? wype?ni? Twoj? skrzynk? kilkuset przesy?kami na dzie?. Liczne przesy?ki nadchodz?ce z r�?nych listserwer�w, listy adresowane do wielu u?ytkownik�w wymagaja znacznego nak?adu czasu na przetwarzanie i okupuj? cenne zasoby systemu.
Subskrypcje do list dyskusyjnych nale?y ogranicza? do niezb?dnego minimum, uwzgl?dniaj?c limit miejsca na dysku i w?asne mo?liwo?ci czytania na bie??co nadsy?anych przesy?ek.
Dbaj, aby Twoje pytania i komentarze odpowiada?y tematowi danej listy.
Nie wahaj si? prowokowa? innych do dyskusji. Pami?taj, ?e dyskusje te s? „publiczne” i s?u?? konstruktywnej wymianie pogl?d�w. Traktuj innych uczestnik�w tak, jak chcia?by? by? sam traktowany.
Stawiaj±c pytanie w grupie dyskusyjnej, zalecaj nadsy?anie odpowiedzi do Ciebie osobi?cie; wy?lij opracowana, zbiorcz? odpowied? do ca?ej grupy.
Odpowiadaj?c na przesy?k? nades?an? do grupy, sprawd? adres, aby by? pewnym, ?e odpowiadasz zgodnie z intencj? (pojedynczej osobie lub ca?ej grupie).
Zapisuj?c si? do grupy, zachowaj otrzymane potwierdzenie zg?oszenia aby ew. m�c si? na nie powo?a?.
Je?li nie b?dzie Ci? w pracy ponad tydzie?, wypisz si? lub zawie? subskrybcj? we wszystkich listach/grupach, do kt�rych nale?ysz.
Je?li mo?esz odpowiedzie? na czyje? pytanie, odpowiedz na jego osobisty adres. Dwudziestu ludzi odpowiadaj?cych na to samo pytanie na du?ej li?cie mo?e zape?ni? szybko wiele skrzynek pocztowych …
Zapisuj si? na list? podaj?c sw�j osobisty adres, a nie np. wsp�lny adres biura, katedry itp.
Czasami zapisuj?cy si? na list? nie s? zaznajomieni z w?a?ciw? „etykiet? sieciow?” (netiquette) i nadsy?aj? zadania SUBSCRIBE lub UNSUBSCRIBE bezpośrednio do samej listy. B?d? tolerancyjny w takich przypadkach, udziel lepiej pożytecznych wskazówek zamiast krytykować.
Inni ludzie na liście nie są zainteresowani Twoimi zadaniami zapisania czy wypisania z listy.
Wszelkie zadania administracyjne tego typu winny być nadsyłane pod odpowiedni adres, nie zaś do samej listy. Odpowiednie do tego celu są adresy:
dla LISTSERV GROUPS – listserv@host
dla MAILING LISTS – listname-REQUEST@host, lub listname-OWNER@host
Zarówno w przypadku Mailing lists jak i LISTSERV groups w celu zapisania/wypisania na/z listy, w treści przesyłki umieść:
SUBSCRIBE nazwa_listy imię nazwisko (aby zapisać się na listę), lub
UNSUBSCRIBE nazwa_listy (aby się z niej wypisać)
